Towarzystwo Jezusowe

Zakon Towarzystwa Jezusowego (popularnie: zakon jezuitów) jest wspólnotą kapłanów i braci. Założył go św. Ignacy Loyola. Papież Paweł III bullą Regimini militantis Ecclesiae zatwierdził go 27 września 1540 r.

Założyciel

Inigo Lopez de Loyola był Baskiem z prowincji Guipuzcoa w Hiszpanii. Urodził się w r. 1491 na zamku w Loyoli. Chrzestne imię Inigo zamienił po wielu latach na imię Ignacy, pod którym jest powszechnie znany. Od młodości zaprawiał się do służby dworskiej i rycerskiej. Jak rycerz w służbie wicekróla Nawary bronił twierdzy Pampeluny gdzie został ciężko ranny (1521). Przeniesiony do rodzinnego zamku powoli wracał do zdrowia, a długie miesiące rekonwalescencji spędził na czytaniu jedynych książek jakie były w zamku: Żywotów Pana Naszego Jezusa Chrystusa oraz zbiorów żywotów świętych tzw. Złota legenda. Pod wpływem tej lektury i zastanawiania się nad sensem życia dokonała się w nim gruntowna przemiana. Inigo decyduje się na porzucenie kariery dworskiej i rycerskiego trybu życia, by oddać się na wyłączną służbę pod sztandar Króla królów, Jezusa Chrystusa. Po całonocnym czuwaniu i złożeniu oręża przed figurka Matki Bożej w Monserrat, udał się do Manresy i spędził tam 10 miesięcy na modlitwie i pokucie. Pod wpływem mistycznych przeżyć i własnych doświadczeń, które umiał trafnie analizować i oceniać, zrozumiał podstawowe zasady życia z Bogiem. Zaczął je spisywać ufając, że będą pomocne również w drodze do Boga. W ten sposób powstał pierwszy zarys książeczki Ćwiczeń duchownych, które potem przez wiele lat ulepszał i rozszerzał. Ćwiczenia duchowne, zatwierdzone w r. 1548 przez Papieża Pawła III, stały się skutecznym narzędziem odrodzenia i reformy w Kościele. Pragnienie większej chwały Bożej przez niesienie większej pomocy duszom skłoniło Iniga do podjęcia dalszej nauki w 33 roku życia, a następnie do studium filozofii i teologii w Paryżu. W czasie studiów pozyskał grupę przyjaciół, których potrafił zapalić tym samym pragnieniem apostołowania. Nie mogąc wyjechać do Ziemi Świętej dla nawracania niewiernych on i towarzysze oddali się do dyspozycji papieża, aby mógł ich posłać do tych prac, które uzna za najpotrzebniejsze w aktualnej sytuacji Kościoła. Nie chcąc jednak stracić miedzy sobą łączności postanowili utworzyć zakon. Ignacy napisał jego konstytucje i jako pierwszy generalny przełożony kierował rozrastającym się szybko zakonem. Umarł w Rzymie 31 lipca 1556 r.

Duchowość

    Nazwa Towarzystwo Jezusowe wyraża głębokie pragnienie założyciela, by być przyłączonym do Jezusa Chrystusa, by towarzyszyć Mu uczestnicząc w Jego zbawczej misji, w trudach w cierpieniach dla ratowania dusz. Cel zakonu określa jego duchowość, czyli pewien charakterystyczny sposób życia i styl pracy w służeniu Bogu i bliźnim w Kościele. Ten ignacjański rodzaj duchowości jest kontynuowany w zakonie Towarzystwa Jezusowego. Duchowość zakonu nastawiona jest całkowicie na Boga i szukanie we wszystkim Jego woli i większej chwały. Tę chwałę Bożą widział św. Ignacy w większym dobru ludzi i w ich zbawieniu. Własne uświęcenie i zbawienie jezuita osiągnie przez pomaganie ludziom do uświęcenia i zbawienia.

Historia

    Ignacy nie wyznaczył Towarzystwu jakiegoś specjalnego pola pracy. Jezuici maja pracować tam, gdzie można „więcej służyć Bogu i więcej ludziom pomagać”, a szczególnie na odcinkach najbardziej zaniedbanych lub zagrożonych. Namiestnik Chrystusowy, na mocy ich osobistego ślubu posłuszeństwa Stolicy Świętej w sprawach misji, ma prawo posyłać ich tam, gdzie Kościół ich najbardziej potrzebuje. Dlatego działalność Towarzystwa była zawsze bardzo różnorodna. Jeszcze za życia Ignacego jezuici docierają na Daleki Wschód, do Afryki i Ameryki. Rozwijają działalność apostolską niemal we wszystkich krajach Europy. Uczą katechizmu, głoszą kazania, dyskutują z protestantami, piszą książki religijne i naukowe, pełnią funkcję legatów papieskich, są spowiednikami i duchowymi doradcami wielu panujących, biorą udział w obradach Soboru Trydenckiego a potem gorliwie wprowadzają w życie reformy soborowe. Z czasem byli uważani za zakon przede wszystkim nauczający. Zakładali szkoły średnie i wyższe, wydali wielu świętych i błogosławionych. Towarzystwo Jezusowe rozrastało się z niezwykłą szybkością. W chwili zatwierdzenia zakon liczył 10 członków, w 1556 r. już około tysiąca, a w 1600 ponad 13 tysięcy. Dynamiczną działalność przerwała kasata zakonu w momencie największego rozwoju, gdy liczyło ono 24 tys. członków. W r. 1773, pod naciskiem niektórych rządów Europy, zwłaszcza Burbonów, papież Klemens XIV zniósł Towarzystwo na całym świecie. Przetrwało ono jednak na Białej Rusi, ponieważ caryca Katarzyna II, nie pozwoliła na ogłoszenie breve kasacyjnego w granicach swego państwa. To pozwoliło jezuitom przetrwać ciężki okres do 1814 r., kiedy to papież Pius VII przywrócił zakon do istnienia na całym świecie. Po zaistnieniu na nowo, mimo ogromnych trudności, jezuici znów podjęli gorliwą i wszechstronną działalność apostolską. Ich wysiłki z czasem zaczęły owocować. Zakon rozrasta się liczebnie i ma poważne osiągnięcia na obu półkulach. Obecnie na całym świecie jest ponad 22 tysiące jezuitów. Ich działalność jest różnorodna zależnie od możliwości działania w danym kraju i potrzeb ludności. Do Polski zostali sprowadzeni głównie ze względu na szkoły. Pierwsze kolegium jezuickie założył kardynał Stanislaw Hozjusz w 1564 r. w Braniewie na Warmii. Z czasem liczba kolegiów w granicach Rzeczpospolitej wrosła do 66. Jak wszędzie tak i w Polsce jezuici objęli swą gorliwością wszystkie warstwy ludności. Ludność wiejską pouczali przez katechizację i misje ludowe. Podtrzymywali wiarę przez wydawanie książek religijnych w językach narodowych, a zwłaszcza katechizm, Biblię czy żywoty świętych. Ożywiali gorliwość katolików przez stowarzyszenia religijne, przez szerzenie kultu Eucharystii i upowszechnianie częstej spowiedzi, przez udzielanie Ćwiczeń Duchownych. W seminariach wychowywali solidnie wykształconych i gorliwych księży. Przez publiczne dysputy i prywatne rozmowy nawracali wielu. Spełniali funkcje kapelanów na dworach, ale także w obozach wojskowych, więzieniach i szpitalach. Organizowali tez akcje charytatywne i opiekowali się chorymi w czasie częstych epidemii. Działali tez na polu kultury: literatury, teatru, w XVIII wieku dbali o czystość języka polskiego, rozwijali nauki ścisłe, a przez prace nad odrodzeniem i unowocześnieniem szkolnictwa przygotowali grunt dla Komisji Edukacji Narodowej. Około 400 jezuitów pracowało w służbie KEN. Polscy jezuici wyjeżdżali też na misje zagraniczne do Chin, Persji i do Zambii. Jezuici tej miary, co Jakub Wujek, Piotr Skarga, św. Stanislaw Kostka, św. Andrzej Bobola, św. Melchior Grodziecki, Kasper Drużbicki, Mikołaj Łęczycki, Maciej Sarbiewski, Franciszek Bohomolec, Grzegorz Piramowicz, Adam Naruszewicz, Marcin Poczobut, Karol Antoniewicz, sługa Boży Jan Beyzym, Marian Morawski, Włodzimierz Ledóchowski, Stanislaw Bednarski wpisali się na zawsze w historię Kościoła.

    W r. 1872 jezuici założyli w Krakowie istniejące do dziś Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy (WAM ) bardzo zasłużone dla kultury religijnej i narodowej w Polsce. W okresie niewoli narodowej Wydawnictwo dostarczało dużo popularnej literatury religijnej na tereny wszystkich trzech zaborów oraz dla emigracji. Przyczyniło się w znacznym stopniu do podniesienia czytelnictwa i kultury. W pierwszym stuleciu istnienia (1872-1972) wydało 3800 tytułów książek oraz broszur religijnych i naukowych. Do drugiej wojny światowej publikowało tez kilkanaście czasopism, w tym Przegląd Powszechny, Misje Katolickie, Sodalis Marianus i Posłaniec Serca Jezusowego. Po okresie ograniczeń spowodowanych względami politycznymi (1951-1989) Wydawnictwo rozwinęło wieloraką działalność wydawniczą. Obecnie wydaje rocznie ponad 120 tytułów książek. Wydaje też czasopisma: Posłaniec Serca Jezusowego, Życie Duchowe, Horyzonty Wiary, Przegląd Powszechny, Szum z Nieba. W 1997 r. obchodziło Wydawnictwo WAM 125 lat swej działalności.

    Obecnie jezuici polscy pracują z oddaniem w naszej Ojczyźnie i na misjach zagranicznych, zajmują się specjalistycznymi formami duszpasterstwa, także wśród Polonii w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. W Chicago od 65 lat pracują przy rezydencji 4105 N. Avers Ave, ogarniając pracą duszpasterską wielu Polaków. Obejmuje ona liczne sektory życia religijnego i społecznego. Roztaczają opiekę nad organizacjami polonijnymi tutejszego środowiska. We własnej kaplicy pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa sprawowana jest kilka razy dziennie Msza święta w języku polskim, w której uczestniczy wielu wiernych. W każdy czwartek prowadzona jest publiczna adoracja N. Sakramentu. Z tego znanego miejsca jezuickiej działalności przekazywana jest niedzielna bezpośrednia transmisja radiowa Mszy św. Ponadto w lokalnych rozgłośniach polonijnych jezuici prowadza 30 minutowy program radiowy, obejmujący swym zasięgiem Chicago i okolice. Prowadzone jest także duszpasterstwo harcerzy, sióstr zakonnych, grup młodzieżowych. Jezuici pomagają również w pracy duszpasterskiej w kilku parafiach polskich w Chicago. W roku 1998 obchodzili srebrny jubileusz 25-lecia istnienia polskich religijnych audycji radiowych. Za oddaną pracę wśród Polonii ks. Prymas uhonorował ich srebrnym odznaczeniem Ecclesiae Populoque Servitium Praestanti.