Panorama fryzu mozaikowego

By Published On: 5 listopada 2016Categories: Mozaika464 words2,6 min read

Panorama fryzu mozaikowego, znajdującego się w górnej części prezbiterium Bazyliki Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krakowie. Autorem fryzu jest Piotr Stachiewicz.

Fryz mozaikowy w bazylice Serca Pana Jezusa w Krakowie

Mozaika jest dziełem artystycznym powstałym z drobnych kamyczków, szkła, ceramiki o różnej kolorystyce, fakturze i kształcie. Przykleja się je do podłoża na świeżej zaprawie wapiennej, cementowej lub żywicznej.

Fryz mozaikowy w jezuickiej bazylice nawiązuje tematem teologiczno-historycznym do tytułu świątyni, wybudowanej w latach 1909-1912 jako narodowe wotum wdzięczności za miłość Boskiego Serca. Postaci świętych i i reprezentantów Narodu na fryzie ukazują dzieje wiary ludu, mocno splecionej z losami Ojczyzny począwszy od X aż po XIX wiek.

Fryz zaprojektował w 1913 r. malarz Piotr Stachiewicz (1858-1938). Projekt wymalowany na kartonach wysłano do Wenecji (25 V 1914 r.). Tam prace nad fryzem trwały 7 lat i były prowadzone przez znaną pracownię mozaik „Angelo Gianese”. Gotową mozaikę na 13 paletach przywieziono do Krakowa w 1921 r. Została umieszczona wysoko na ścianie półkolistej apsydy w prezbiterium świątyni. Fryz liczy 31,75 m długości i 2,25 m wysokości, co z uzupełnieniami bocznymi daje 72 m² powierzchni. Honorarium autorskie za projekt kartonów wyniosło 12 tys. koron austro-węgierskich, a wykonanie mozaiki w Wenecji kosztowało 30 tys. koron.

Mozaika stanowi harmonijny układ kompozycyjny w stylu bizantyńskim, symetrycznie rozdzielony centralną postacią Chrystusa. Przedstawia hołd narodu polskiego, składany Najświętszemu Sercu Jezusowemu. Podziw budzi rysunek i subtelność barw niemalże akwarelowych. Zbawiciela ukazującego swe Serce adoruje grupa 55 osób. Po prawej stronie Chrystusa zostali przedstawieni polscy święci i błogosławieni, zaś po lewej stronie – przedstawiciele poszczególnych stanów narodu. Pośrodku kompozycji, na złocistym tle artysta umieścił Chrystusa w postawie stojącej, z rozłożonymi rękami, zapraszającego wszystkich ku Sobie. Mozaika zachwyca efektem refleksów świetlnych, grających na ceramicznej powierzchni. Fryz powstał z setek tysięcy drobnych elementów, wielkością zbliżonych do połowy kostki cukru. Każdy z tych drobnych elementów, a jest ich ponad pół miliona, został osadzony na trwałe w zaprawie cementowo-wapiennej.

Kompozycję fryzu zamykają z obu stron mozaiki będące wzajemnie lustrzanym odbiciem i przedstawiające dymiącą kadzielnicę. Biało-szare wijące się smugi kadzidła finezyjnie unoszą się do góry, lekko pochylone w stronę ołtarza. Dym kadzidła wyraża żarliwą modlitwę Kościoła zanoszoną przed majestat Boga. Tło mozaik z kadzielnicami jest złote, ożywiane seledynowo-zielonymi kolistymi wieńcami.

Przykład wiary naszych praojców, utrwalony na mozaikowym fryzie, powinien zachęcić wszystkich naszych rodaków do oddawania czci Bożemu Sercu w rozpoczętym trzecim tysiącleciu.

UDOSTĘPNIJ